بررسی تنوع گونه ای حیات وحش کویر مرکزی ایران با رویکرد توسعه اکوتوریسم(منطقه مورد مطالعه: پناهگاه حیات وحش یخاب اصفهان)

Abstract

کارکردهای تنوع زیستی برای انسان ها بسیار فراوان می باشد که یکی از این کارکردهای آن ها ایجاد زمینه ای برای توسعه اکوتوریسم در مناطق بیابانی و کویری تحت حفاظت می باشد. امروزه حفاظت از مناطق بیابانی و کویری با چالش های و مشکلاتی بسیاری رو به رو شده است . یکی از راهکارهای برطرف کردن این مشکلات، توسعه اکتوریسیم و اجرای تورهای حیات وحش و پرنده نگری در این مناطق می باشد که نیازمند این است تنوع زیستی این مناطق شناسایی و ارزیابی شود تا ظرفیت برد و پتانسیل های لازم برای توسعه اکوتوریسم و تحقیقات علمی فراهم شود. استان اصفهان از جمله استان های کشور است که مناطق کویری و بیابانی حفاظت شده فراونی دارد که مستعد گردشگری و تحقیقات علمی می باشد. یکی از این مناطق استان اصفهان پناهگاه حیات وحش یخاب است که در این تحقیق با روش ترانسکت خطی، ایستگاه های نمونه برداری، مشاهده مستقیم و عکس برداری با دوربین های تله ای تنوع گونه ای جانوری (در سه سطح پستانداران، پرندگان، خزندگان) در طی دو سال و ۲۴ بازدید میدانی بررسی و شناسایی شد. بر اساس نتایج این تحقیق ۱۰۰ گونه پرنده، ۲۲ گونه پستاندار و ۲۰ گونه خزنده مشاهده و شناسایی شد. بیشترین تعداد مشاهدات گونه ها در سطح پستانداران، پرندگان و خزندگان به ترتیب مربوط به کل و بز با ۱۰۰ بار مشاهده، چکاوک کاکلی (Galerida Cristata) با ۱۵۰ بار مشاهده و جکوی دم پخ کایزرلینگ (Teratoscincus keyserlingii) با ۴۹ بار مشاهده می باشد. همچنین از کل تعداد گونه های مشاهده شده گونه های کرکس مصری (Neophron Percnopterus)،هوبره (Chlamydotis Undulata) ، عقاب صحرایی (Aquila Nipalensis) و لاک پشت مهمیزدار (Testudo graeca) جزو گونه های لیست قرمز IUCN می باشد. با توجه به نتایج این تحقیق می توان گفت پناهگاه حیات وحش یخاب از تنوع زیستی منحصر به فردی برخوردار است که دلیل آن وجود تنوع تپوگرافی، ناهمگونی زیستگاه، همجواری با پارک ملی کویر و بکر بودن این منطقه می باشد. با در نظر گرفتن نتایج تحقیق می توان نتیجه گرفت که پناهگاه حیات وحش یخاب مستعد توسعه اکوتوریسم و تحقیقات علمی می باشد که در آینده بتوان به عنوان راهکاری برای حفاظت از این منطقه ارائه شود.