مکانیابی پناهگاه های موقت پس از زلزله در سکونتگاه های شهری، (مطالعه موردی: منطقه هفت شهر مشهد)

Abstract

حوادث طبیعی از جمله زلزله و سیل با توجه به گستردگی و شدت خساراتی که به زیرساخت ها و ساختمان هایشهری وارد می کند علاوه بر تخریب بخش عظیمی از فضای شهری منجر به آسیب دیدگی و بی خانمان شدنجمعیت ساکن در شهرها خواهند شد. تامین مکان های مناسب برای استقرار مراکز امداد رسانی پس از وقوع حوادث و اسکان آوارگان یکی از موارد مهم در برنامه ریزی و مدیریت بحران می باشد. کشور ایران جزء یکی از کشورهای بلاخیز دنیا به شمار می رود. همانطور که آمارها نشان می دهد ۳۱ مورد از ۴۰ نوع بلای طبیعی که در جهان صورت می گیرد، در ایران رخ می دهد. مشکلات مختلف مانند مکان مراکز درمانی، تخلیه و راه هایدسترسی، فاصله های امن از مراکز خطرزا و امنیت انجام پذیرفته است. به خاطر شرایط ویژه و موقعیت شهرمشهد، برنامه ریزی و تعیین معیارهای مناسب برای ایجاد پناهگاه های موقت مخصوصا در مناطق با تراکم جمعیتی بالا، محله های با بافت سنتی و زوار رو، مسیرهای باریک، خطوط برق فشار قوی، لوله های انتقال گاز از اهمیتی ویژه برخوردار میباشد. بر این اساس در چارچوب روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، پس از مشخص شدنمعیارهای موثر در امر مکان یابی اسکان موقت که از پیشینه مرتبط با تحقیق گزینش گردید، اقدام به وزن دهیمعیارها و شاخص های مورد مطالعه طبق نظر کارشناسان خبره این امر و با استفاده از تکنیک مقایسه زوجی و نرم افزار Expertchoice می شود. سپس با استفاده از مدل AHP و نرم افزار Arc GIS لایه های تولیدی هر معیار با توجه به وزن مشخص شده هر یک، با یکدیگر تلفیق شده که خروجی آن نقشه پهنه بندی سطح منطقه هفتشهرداری مشهد برای اسکان موقت سانحه دیدگان است. نتایج نشان داد معیارهای دسترسی و خصوصیات مکانی موجود در بین سایرمعیارها و استانداردهای مکان یابی مناطق مناسب جهت اسکان موقت آسیب دیدگان دارایاهمیت بیشتری می باشند.